Możliwości i ograniczenia własnego ciała, to dla dzieci temat, który zgłębiają ze szczególnym natężeniem. Wyświechtane powiedzenie "paluszek i główka..." wciąż obowiązuje, gdzieniegdzie ma się nawet całkiem dobrze. Co jednak, gdy pojawia się prawdziwy problem i wizyta u lekarza nabiera realnego wymiaru? Wiele dzieci staje wtedy oko w oko ze swoimi największymi strachami. Stetoskopy, patyki wkładane do buzi przez doktora czy igły do pobierania krwi - to nie brzmi dobrze. Czy rzeczywiście jest takie straszne?

 

Przedstawiamy listę książek, które pomogą te strachy oswoić, a wręcz sprawić, że prowadzenie aktywnego stylu życia i dbanie o zdrowie, staną się całkiem przyjemną rutyną.

 

W zdrowym ciele, zdrowy duch! Zaczynajmy! 

 

---

Co się zdarza u lekarza

Autorka: Róża Hajkuś

Ilustracje: Paweł Gierliński

Wydawnictwo: Czytalisek

Wiek: 6-8 lat

 

 

W książce Duża Róża (lekarka) oprowadza Małą Różę (początkowo bardzo buntowniczo nastawioną do wszystkiego, co związane z doktorami) i Małego Miśka (jej brata, który kiedyś zanurkował pod łóżko w obawie przed pielęgniarką) po tajnikach "lekarzowania".

 

Zostajemy zaproszeni do gabinetu lekarskiego, potem na badania dodatkowe i oddział szpitalny, aż po pracownię rentgenowską. Brzmi coraz groźniej. Na szczęście pani doktor wykazuje ogrom zrozumienia i ma podejście do dzieci. A bez tego ani rusz, szczególnie przy temacie tak newralgicznym, jak zdrowie.

 

Mała Róża i Mały Misiek dowiadują się, co to znaczy diagnozować, a także, czym jest wywiad lekarski. Pediatra, z ogromnymi pokładami wrażliwości, oswaja złowieszczo brzmiące terminy, takie jak badania fizykalne czy laboratoryjne, wymazy, rentgeny, tomografie i wiele innych. Oswajanie to tutaj słowo klucz. Można tę książkę uznać za pozycję obowiązkową dla każdego dziecka, które do lekarzy podchodzi - delikatnie rzecz ujmując - sceptycznie.

 

 

Budowa twojego ciała

Autorka: Róża Hajkuś

Ilustracje: Paweł Gierliński

Wydawnictwo: Czytalisek

Wiek: 6-8 lat

 

Dzieciaki lubią się kłócić i przekomarzać. Okazuje się, że narządy wewnętrzne w ciele człowieka także! Tym razem autorka oddaje głos sercu i rozumowi, które wiodą prym w tej pogawędce. Jeśli jesteście ciekawi, jak wygląda spór między nimi o to, kto jest ważniejszy - ta książka jest dla was. Dość wspomnieć, że prawdziwy galimatias zaczyna się wtedy, gdy do głosu dochodzi reszta towarzystwa, czyli płuca, nerki, wątroba, trzustka, śledziona, jelita oraz tarczyca. Sporo ich, a żadne nie grzeszy skromnością i gotowe jest wystartować w wyścigu o palmę pierwszeństwa.

 

Impulsem do napisania Budowy twojego ciała było pytanie zadane autorce przez jej syna. Otóż był on ciekaw, który narząd jest najważniejszy. Nie zdradzając, czy w książce pada satysfakcjonująca wielbicieli konkretów odpowiedź, nadmienię tylko, że - jak w każdej pasjonującej lekturze - opowieść aż kipi od niuansów i zawiłości. Słowa "zajrzyj w głąb siebie" nie mają w tym wypadku nic z metafory.

 

Adelka i trudne słowo na "e"

Autorka: Anna Bichalska

Ilustracje: Beata Zdęba

Wydawnictwo: BIS

Wiek: 4-6 lat

 

Chorowanie to dla przedszkolaków, takich jak Adelka, okazja do wylegiwania się w domu i korzystania z niewyczerpanych pokładów troski ze strony rodziców. Tytułowa bohaterka doskonale zdaje sobie z tego sprawę i - początkowo trochę nieświadomie - testuje granice cierpliwości swojej mamy. 

 

A co jeśli role się odwrócą - to rodzic będzie musiał położyć się w łóżku, wypić kubek gorącej herbaty i wziąć lekarstwo? Jedno jest pewne - każdy potrzebuje czasem skorzystać z wyrozumiałości oraz opieki drugiej osoby, nawet - radząca sobie na co dzień ze wszystkim supermenka - czyli mama. 

 

Czy dziecko stanie wtedy na wysokości zadania? Sposobem na odnalezienie się w tej niecodziennej sytuacji, okaże się tajemnicze słowo na "e", które - jak pokazuje ta pełna ciepła i uroku historyjka - nie tylko czyni dzieci lepszymi (wszak wiadomo, że te już są wspaniałe), ale też pokazuje każdemu dorosłemu, że warto się czasem zatrzymać i pochylić nad potrzebami ludzi, którzy są dla nas najważniejsi.

 

Chorowanie

Autorka: Wojciech Grajkowski

Ilustracje: Wojciech Stachyra

Wydawnictwo: Dwukropek

Wiek: 3-5 lat

 

A co, kiedy w uchu wybuchnie pożar? Zastanawialiście się kiedyś? Jeden z bohaterów Chorowania - został do tego zmuszony. Z drugiej strony, biorąc pod uwagę fakt, że w uchu zadomowiły się bakterie, zdumienie jednak ustępuje zrozumieniu. Przecież w domach zdarzają się przeróżne wypadki.

 

Stan zapalny to nie przelewki. Podobnie jak alergie, o czym opowiada dzieciom ciocia Mariolka. Śmiało można powiedzieć, że autorka przeprowadza najmłodszych czytelników przez większość niechcianych "atrakcji", które najczęściej są przez maluchy klasyfikowane pod hasłem: "mamo, źle się czuję".

 

Dodatkowym walorem książki jest "około chorobowy savoir-vivre" - dzieci przypomną sobie o konieczności zakrywania ust podczas kasłania i częstym myciu rąk. Całość okraszona jest humorystycznymi rysunkami z życia wirusów i bakterii, które w książce są znacznie bardziej kolorowe niż w życiu.

 

Sekretne życie kup i sików

Autorka: Mariona Tolosa Sisteré 

Tłumaczka: Karolina Jaszecka

Wydawnictwo: Debit

Wiek: 3-5 lat

 

Skoro trzeba pić dużo wody, to logicznym jest, że trzeba też dużo sikać. Podstawą prawidłowego funkcjonowania organizmu - szczególnie maluchów, które przecież rosną - jest jedzenie. Skoro tak, trzeba dużo jeść. Wiecie już, do czego to zmierza? Poruszanie takich tematów dorośli uznają za niezręczne. Nawet u lekarza pytania o wypróżnianie - kolor, zapach, konsystencję - powodują dyskomfort i zażenowanie. Sekretne życie kup i sików oswoi maluchy z tym, jak komunikować swoje potrzeby oraz - co istotne - jak ważne dla naszego zdrowia jest ich spełnianie.

 

Książka jest pełna przeróżnych ciekawostek. I to nie tylko z życia ludzi, ale też zwierząt. Który zwierzak robi największą kupę? Kto wynalazł sedes na pilota? Wreszcie, dlaczego ktoś miałby zapłacić fortunę za ... odchody kaszalota? Humorystyczne ilustracje, dokumentujące wizyty w łazience i związane z nimi "przygody", będą dla dzieci niezłą zabawą. Obrazki pokazują na przykład, jak powinna wyglądać nasza kupa, kiedy jesteśmy zdrowi, a jak, kiedy coś w naszym organizmie szwankuje. Maluchy ciekawe tego, gdzie znajdują się siuśki zanim "wyjdą", też z powodzeniem rozwikłają tę zagadkę.

 

Na końcu znajdziemy krótki quiz typu prawda - fałsz, który sprawdzi, jak szczegółowo udało się zgłębić temat kup i sików. Wspaniała zabawa oraz nieocenione wsparcie dla rodzica, nie do końca wiedzącego, jak wtajemniczyć dziecko w podstawowe procesy fizjologiczne zachodzące w jego organizmie. 

 

Wspaniałe eksperymenty dla dzieci. Ciało człowieka

Autorka: Orlena Kerk

Tłumaczenie: Marek Czekański

Ilustracje: Kate Francis

Wydawnictwo: PWN

Wiek: 7+

 

Książka zawiera czterdzieści eksperymentów naukowych o różnym poziomie trudności - od bardzo prostych, po naprawdę zaawansowane. Można dowolnie nimi żonglować, wybierać te, które nas interesują. Łączy je temat - jak działa ludzkie ciało?

 

Całość ma za zadanie zapoznać czytelnika z praktycznym wymiarem ludzkiej fizjologii. Pozycja ta stawia na samodzielność wykonania doświadczeń. Coś, czego czasem próżno szukać w podręcznikach szkolnych, pełnych teorii, za to bez krzty empirii. Opis doświadczeń zakłada nie tylko listę potrzebnych materiałów, lecz także dokładną instrukcję wykonania - krok po kroku. Sporo miejsca poświęca się bezpieczeństwu, co kształtuje w młodzieży nawyk dbania o siebie i innych.

Koniecznie trzeba podkreślić, że wszystko jest tu opisane w bardzo przystępny sposób, który nie zniechęci już zainteresowanych, a wręcz może przyciągnąć tych, którym tę książkę podsunięto, bo aktualnie szukają nowej pasji.

 

Moje ciało. Akademia Mądrego Dziecka. Mój świat

Autor: Roger Priddy

Wydawnictwo: HarperKids

Wiek: 0-2

 

Ta książeczka to swoiste kompendium wiedzy, jak być zdrowym i wesołym. Już samo to może posłużyć za najlepszą rekomendację i najcelniejszy opis tej kolorowej pozycji dla najmłodszych. Maluchy dowiedzą się mnóstwa rzeczy dotyczących ich drobnych, ale za to dynamicznie rosnących, ciał. 

 

Gdzie znajduje się mózg, a gdzie najdłuższa kość w ciele człowieka? Po co nam łokcie i kolana? Co kryje się pod tajemniczym słowem "zmysły", dlaczego potrzebujemy ich aż pięciu? Jaką wartość ma picie wody oraz jedzenie warzyw i owoców? Wreszcie, czemu sen to nie tylko przyjemność, ale też zdrowie? Książka ponadto ma swój cel - wyrabiać pozytywne nawyki, które będą miały wpływ nie tylko na wczesne dzieciństwo, ale też na całą resztę życia.

 

Kiedy dzieci zaprzyjaźnią się z zaprezentowanymi w tym wydawnictwie zasadami oraz modelami postępowania, to bez wątpienia będą - tak, jak to zaprezentowano na obrazkach - skakać z radości i cieszyć się z bycia sobą, czyli kimś unikatowym. 

 

Moja krew ma moc

Autorka: Justyna Wodowska

Ilustracje: Magdalena Jakubowska

Wydawnictwo: Dwukropek

Wiek: 6+

 

Jak od - mniej udanej niż zwykle - zabawy na huśtawce przejść do zmiany jadłospisu i gruntownego przebudowania nawyków żywieniowych u dziecka? Okazuje się, że prościej, niż myślimy. Wszystkiemu winna krew. A w zasadzie jej moc.

 

Bohatera książki dopadła, złowieszczo brzmiąca, anemia. Gagatek po kryjomu pochłania słodycze oraz stosy niezdrowego jedzenia, a od warzyw i owoców trzyma się z daleka. Kiedy znienacka dopadają go osłabienie i nudności, wizyta u lekarza okazuje się nieunikniona. Początkowo chłopiec nie jest zachwycony perspektywą badań, szczególnie pobieraniem krwi. Szybko jednak zmienia zdanie - spotkanie z igłą nie jest takie straszne. Co dopiero, jeśli ma się obstawę w postaci dinozaura. Chłopiec ze zdziwieniem przyjmuje, że moc, to wcale nie jakaś nadprzyrodzona siła. Może być całkiem zwyczajna, ot taka sobie zwykła moc, która pozwala biegać, jeździć na rowerze. Choć z drugiej strony, kiedy należy się w przedszkolu do grupy Leśnych Ludków, to nie wiadomo, jak to jest z tymi niezwykłymi zdolnościami. 

 

Z tej książki maluchy dowiedzą się, co robi dietetyk, czym jest "śmieciowe jedzenie" oraz dlaczego należy go unikać. Barwne ilustracje, które dodają warzywom i owocom - a jakże - mocy, na pewno zachęcą przedszkolaków do częstego sięgania po zdrowe produkty, nie tylko z konieczności i przymusu.

 

Kurzol - seria

Autor: Boguś Janiszewski

Ilustracje: Nikola Kucharska 

Wydawnictwo: Agora dla dzieci

Wiek: 6-12 lat

 

Podróż po wnętrznościach. Czy to wyjątkowo niezgrabne stylistycznie określenie emocjonalnej wędrówki w poszukiwaniu własnego “ja”? Nic bardziej mylnego! Bohaterowie - Antek i jego przyjaciel spod łóżka, Kurzol - podróżują, za sprawą drewnianej klepki o magicznych właściwościach, po wnętrzu ludzkiego organizmu. Raz poszukują snu, innym razem, pamięci. Zawsze w towarzystwie barwnych “przyjaciół”, (barwnych - nie tylko, choć głównie - za sprawą ilustracji Nikoli Kucharskiej). Każdy ma swój niezbywalny charakterek, który zostaje wystawiony na próbę, kiedy “gospodarz” nie dba należycie o swoich “domowników”. 

 

Wydawałoby się, że nie trzeba tłumaczyć dzieciom, jak się wyspać. Albo, jak zrobić, żeby czuć się wypoczętym. Wskoczyć do łóżka i oddać się słodkiemu nicnierobieniu. Łatwizna! Z pozoru tak, o ile nie jest się osobnikiem przyklejonym do telefonu, jak do trzeciej ręki. Wtedy “proste” szybko awansuje na “niemożliwe”. 

 

Pisarz i ilustratorka opowiadają o funkcjonowaniu ludzkiego organizmu w sposób niezwykle ekscytujący. A to niełatwe, bo które dziecko interesuje się tym, jakie funkcje ma serotonina? Żadne. A jeśli owa Serotonina (bohaterka), to niezła krejzolka i robi wokół siebie sporo ambarasu? No chyba, że tak. Bingo! Przygoda - murowana, potrzebne wnioski na temat dbania o swój dobrostan - zasiane na podatny grunt. Misja wykonana!

 

---

 

Udało się! Dobrnęliśmy do końca. Pozostaje życzyć najmłodszym czytelnikom, aby każda wizyta u doktora kończyła się happy-endem, zupełnie tak, jak książki na naszej liście. Zdrowej lektury! 

 

PS. W tym wypadku - wyjątkowo - łakomstwo jest mile widziane.