Właściwa higiena jamy ustnej to jeden z kluczowych elementów umożliwiających zachowanie pełnego zdrowia zębów u dzieci. Sprawdź, w jaki sposób  zadbać o prawidłową higienę jamy ustnej i jak właściwie czyścić zęby już od wczesnych lat życia twojej pociechy.

Odpowiednia dbałość o zęby to bardzo ważna inwestycja w zdrowie każdego człowieka. Dlatego też o właściwą higienę jamy ustnej należy zatroszczyć się już w pierwszych miesiącach życia dziecka. Dzięki temu w znacznym stopniu wspomożemy rozwój jego uzębienia, a do tego zaszczepimy w nim odpowiednie nawyki, które pozwolą mu na cieszenie się zdrowym uzębieniem w latach dorosłych.

- Wbrew opiniom, dbać należy już o zęby mleczne, ponieważ od ich zdrowia zależy stan kości żuchwy i całej szczęki, a w efekcie kondycja zębów stałych w przyszłości – wyjaśnia dr Kinga Godzic z kliniki Pro Ortodont.

Jak dbać o zęby niemowląt

Pomimo wielu krążących na ten temat opinii, o stan jamy ustnej należy zatroszczyć się już od pierwszych tygodni życia dziecka. Pielęgnację warto zacząć od codziennego oczyszczania błony śluzowej i wałów dziąsłowych przed położeniem maleństwa do snu. Tego typu zabiegi nie tylko pozwalają na utrzymanie prawidłowej higieny wnętrza ust niemowląt, ale też przyzwyczają je do manipulacji w jamie ustnej.

Przed przystąpieniem do działań, warto zaopatrzyć się w przyrządy takie jak kawałek gazy, gumowa lub silikonowa nakładka czyszcząca czy też specjalny naparstek z mikrofibry. Narzędzia te są powszechnie dostępne w drogeriach i aptekach, a w znacznym stopniu ułatwiają pracę z jamą ustną dziecka.

Przed wyrznięciem mlecznych zębów (do ok. 6 miesiąca) wały dziąsłowe należy oczyszczać za pomocą zwilżonej gazy lub też nawiniętego na palec opatrunku z roztworem z rumianku. W późniejszym okresie natomiast płytkę nazębną możemy usuwać, stosując sylikonowe szczoteczki nakładane na palec rodzica (do 1 roku życia) lub miękkie szczoteczki z małą zaokrągloną główką dostosowaną odpowiednio do wieku dziecka.

Materiał własny: Klinika Pro Ortodont

Pielęgnacja zębów u dzieci powyżej 1. roku życia

Szczotkowanie zębów można zacząć wprowadzać od około pierwszego roku życia dziecka – jest to bowiem okres, kiedy  w jamie ustnej malca pojawiają się pełne bruzd i guzków zęby boczne, których dokładne oczyszczenie możliwe jest tylko za pomocą szczoteczki. Zęby należy myć dwa razy dziennie, w szczególności po ostatnim wieczornym posiłku, gdyż dzięki temu zapobiegniemy namnażaniu się bakterii w czasie nocy. Po innych posiłkach można również przecierać dziecięce zęby gazikiem, który pozwoli na usunięcie ewentualnych pozostałości z jedzenia.

Szczotkowanie zębów u tak małych dzieci wymaga ponadto odpowiedniego stosunku ze strony rodziców. Do codziennej higieny jamy ustnej warto podejść jak do zabawy, co umożliwi malcowi oswojenie się z samym mechanizmem i procesem dbania o uzębienie.

- Rocznym dzieciom można pozwolić na próby samodzielnego szczotkowania zębów bez użycia pasty. Należy je jednak traktować jako zabawę i oswajanie się z myciem zębów, a nie ich pełną higienę – dziecko nie potrafi jeszcze na własną rękę o nią zadbać. Należy pamiętać, że maluchy mogą używać szczoteczki jedynie pod opieką dorosłych – mówi Kinga Godzic.

Zęby należy myć przez około dwie minuty, początkowo razem z dziećmi, a później, mniej więcej do 8-10. roku życia, tylko kontrolując i oceniając technikę oraz efekty samodzielnego szczotkowania zębów.

Materiał własny: Klinika Pro Ortodont

Wybór odpowiednich przyrządów i metody prawidłowego czyszczenia zębów u dzieci

Dokonując selekcji wśród szczoteczek, należy kierować się przede wszystkim wiekiem dziecka. Najlepsza szczoteczka dla malca to taka, która będzie miała zaokrąglone krawędzie, odpowiednią wielkość i miękkie włosie. Dla zapewnienia optymalnego komfortu dziecka powinna również posiadać szeroki i antypoślizgowy  uchwyt, dzięki czemu nie będzie wypadała z małych rąk użytkownika.

Istotny jest również dobór odpowiedniej metody, którą dostosować powinniśmy do stanu jamy ustnej, wieku oraz indywidualnych potrzeb dziecka. Do najbardziej popularnych technik czyszczenia zębów należą:

• Metoda Fonesa, w której włosie szczotki ustawia się prostopadle do długiej osi zębów, a następnie wykonuje ruchy okrężne, oczyszczając powierzchnie zębów od strony języka i podniebienia. Technikę tą najlepiej stosować w przypadku uzębienia mlecznego oraz u dzieci posiadających problemy z koordynacją ruchową, gdyż jest ona bardzo łatwa w wykonaniu.
• Metoda roll (wymiatania) to najbardziej polecana i najpowszechniej stosowana technika mycia zębów. Włosie szczoteczki ustawia się pod kątem 45" do powierzchni zęba, tak aby obejmowało ono dziąsło, a końce włosia skierowane były dokorzeniowo. Ruchy obrotowo-wymiatające wykonuje się tak, aby część włosia wnikała w przestrzenie międzyzębowe. W ten sposób oczyszcza się powierzchnie zębów od strony języka/podniebienia oraz policzków.
• Metoda Bassa to metoda zalecana dzieciom starszym. Włosie szczoteczki należy ustawić ukośnie w okolicy szyjek zębów pod kątem 45-ciu stopni. Dzięki temu końce włókien wnikają do szczelin dziąsłowych i w przestrzenie międzyzębowe. Następnie wykonuje się drobne przednio-tylne ruchy wibrujące.

Ostatnim z istotnych aspektów higieny zębów jest dobór właściwej pasty oraz płynu do płukania  jamy ustnej. Pastę dla dziecka należy dostosować do jego wieku oraz preferencji smakowych. Warto również sięgać po preparaty posiadające atest, które są przeznaczone dla najmłodszych. Pasta dla maluchów nie powinna ponadto zawierać ścierających drobinek, gdyż mogłyby one powodować uszkodzenie szkliwa ich zębów. Optymalne parametry ścieralności w pastach dla dzieci określa się jako RDA 30-70.

Pastę z fluorem można natomiast zacząć stosować w przypadku dzieci powyżej 6. miesiąca życia. Stężenie fluoru w preparacie powinno jednak być dostosowane do wieku użytkowników zgodnie z wytycznymi proponowanymi przez Europejskiej Akademii Stomatologii Dziecięcej (EAPD):
 

Odpowiednią higienę jamy ustnej może być również wspomagane przez płukanki, które rekomenduje się dla dzieci powyżej 6. roku życia.
- Stosowanie płukanek zalecane jest szczególnie u dzieci użytkujących aparaty ortodontyczne czy uzupełnienia protetyczne oraz w przypadku dzieci ze zmniejszonym wydzielaniem śliny – mówi Kinga Godzic.

Choć płukanie bez wątpienia zwiększa skuteczność czyszczenia powierzchni międzyzębowych, to należy jednak pamiętać, że płyny do płukania nie mogą zastąpić codziennego szczotkowania, odpowiedniej diety i regularnych wizyt u stomatologa. O tym, kiedy warto udać się z dzieckiem na pierwsze spotkanie z dentystą i w jaki sposób się do niego przygotować, przeczytacie więcej tutaj.

Artykuł opracowany przy współpracy z dr Kingą Godzic z kliniki Pro Ortodont - kliniki specjalizującej się w leczeniu dzieci.