Mitem jest przekonanie, że tylko dorośli chrapią. Faktem, że chrapanie występuje również u dzieci i jest problemem, który często budzi niepokój rodziców. Może być jedynie przejściowym zjawiskiem lub sygnałem o pojawieniu się poważniejszych zaburzeń zdrowotnych. Dotyczy ok. 8% dzieci i jest najbardziej powszechne wśród najmłodszych będących w wieku przedszkolnym.

 

Jakie są przyczyny chrapania u dzieci?

 

Chrapanie powstaje na skutek wibracji tkanek gardła podczas snu, gdy przepływ powietrza jest utrudniony. W wielu przypadkach chrapanie u dzieci towarzyszy głębszym fazom snu i ma charakter pierwotny, czyli nie jest związany z chorobą. Jednak, gdy jest częste (3–5 razy w tygodniu) lub towarzyszą mu inne objawy, warto zgłosić się do specjalisty – laryngologa, a przynajmniej skonsultować się z pediatrą. Wśród głównych powodów chrapania u dzieci wymienia się:

 

• powiększone migdałki – przerost migdałków podniebiennych lub migdała gardłowego („trzeci migdał”) to najczęstsza przyczyna chrapania. Może prowadzić do obturacyjnego bezdechu sennego (OBS). O tym, czy migdałki to strażnicy odporności, czy źródło problemów, dowiesz się więcej z poradnika – sprawdź,
• infekcje dróg oddechowych – zatkany nos powoduje oddychanie przez usta i zwiększa ryzyko chrapania,
• wiotkość krtani – dotyczy głównie niemowląt, zwykle ustępuje samoistnie do 18-20 miesiąca życia,
• alergie – obrzęk śluzówki nosa i gardła powoduje zwężenie dróg oddechowych,
• skrzywiona przegroda nosowa – utrudnia przepływ powietrza i zmusza dziecko do oddychania przez usta,
• otyłość, polipy w nosie, bierne palenie – to rzadsze, ale istotne czynniki ryzyka.

 

Chrapanie a obturacyjny bezdech senny (OBS)

 

„Niepokojącym zjawiskiem jest chrapanie połączone z przerwami w oddychaniu. Może to wskazywać na obturacyjny bezdech senny, który wpływa na jakość snu i zdrowie dziecka. Nieleczony bezdech senny może prowadzić do problemów behawioralnych, trudności w szkole, a nawet powikłań sercowo-naczyniowych. Na szczęście badania wykazały, że skuteczne leczenie pozwala na odwrócenie negatywnych skutków” – podkreśla dr n. med. Iwonna Gwizdalska.

 

 

Charakterystyczne objawy OBS

 

Na co zwrócić uwagę w nocy:

 

• dziecko regularnie chrapie, więcej niż 3 razy w tygodniu,
• oddech jest przerywany przez sapnięcia, prychnięcia lub przerwy dłuższe niż 10 sekund,
• przerwy w oddychaniu często wybudzają je ze snu,
• chrapaniu towarzyszy intensywne pocenie się,
• dziecko ma niespokojny sen, wierci się lub śpi w nietypowych pozycjach (przede wszystkim z odchyloną głową),
• moczenie nocne.

 

Na co zwracać uwagę w ciągu dnia:

 

• senność lub problemy z obudzeniem się,
• problemy z nauką,
• rozdrażnienie lub agresywność,
• bóle głowy w ciągu dnia, a zwłaszcza rano,
• mowa nosowa i oddychanie głównie przez usta.

 

Jeśli chrapanie jest częste i utrudnia sen dziecka, koniecznie należy skonsultować się z lekarzem. W zależności od przyczyny może on zalecić:

 

• konsultację laryngologiczną w celu oceny migdałków i ewentualnego ich usunięcia,
• leczenie farmakologiczne – sterydy donosowe, leki przeciwhistaminowe przy alergiach,
• zmianę pozycji snu – lekkie uniesienie głowy może pomóc.
• eliminację alergenów – usunięcie pierzastych poduszek, ograniczenie kontaktu ze zwierzętami,
• badanie polisomnograficzne – oceniające oddychanie podczas snu, w przypadku podejrzenia bezdechu sennego,
• zmiany stylu życia – wietrzenie pokoju, aktywność fizyczna i redukcja masy ciała u dzieci z nadwagą.

 

Czy chrapanie może minąć samo?

 

U wielu dzieci chrapanie ustępuje samoistnie, szczególnie jeśli wynika z przejściowych infekcji. Przerost migdałków również ma tendencję do zmniejszania się po 7. roku życia, co może złagodzić problem. Jednak jeśli objawy są poważne lub długotrwałe, warto rozważyć wizytę u lekarza.

 

Nie można bagatelizować chrapania u dziecka, ponieważ jest ono sygnałem, że niewłaściwie oddycha, a organizm nie jest wystarczająco dotleniony. Chrapanie powinno skłonić więc rodzica do odbycia wizyty z dzieckiem u laryngologa: przeprowadzenia ogólnego badania laryngologicznego, fiberoskopowej oceny migdałka gardłowego w nosogardle.

 

Dzięki temu lekarz zarekomenduje, jakie działania podjąć: czy pomimo przerostu struktur w nosogardle można je jeszcze poobserwować, czy już należy zakwalifikować dziecko do leczenia operacyjnego.

„Istotne jest, aby wiedzieć, że operacji nie należy się obawiać. Usunięcie przeszkody podczas operacji – w obrębie migdałków bądź ucha środkowego – daje w zasadzie natychmiastowy efekt i dzieci zaczynają dużo lepiej oddychać oraz funkcjonować” – tłumaczy doktor.

 

 

Informacje o ekspercie:

Dr n. med. Iwonna Gwizdalska – specjalista otolaryngologii. Przyjmuje dzieci i dorosłych. Wykonuje m.in. operacje migdałków, operacje korekcyjne przegrody nosa czy endoskopowe operacje zatok.