Dorosły, doświadczony czytelnik bez trudu jest w stanie rozszyfrować każdy tekst bez względu na to, jakim krojem pisma został on wydrukowany. Jednak, wybierając książkę dla dziecka, powinniśmy zwracać szczególną uwagę na font (popularnie czcionkę). Początkujący odbiorca tekstu pisanego może mieć bowiem pewne trudności z odczytaniem wyrazu, jeśli poszczególne litery nie będą odpowiednio zróżnicowane.
Pierwszym zagadnieniem, na jakie rodzice powinni zwrócić uwagę, jest kwestia szeryfów, czyli wypustek, które skupiają wzrok czytającego na środkowej linii pisma i wizualnie scalają wyraz. Warto tu podkreślić, iż dorosły odczytuje wyraz w całości. Dziecko natomiast początkowo rozszyfrowuje każdą literkę z osobna. Szeryfy mogą więc stanowić dla niego utrudnienie.

Pismo bezszeryfowe:

Pismo szeryfowe:

Pojawia się tutaj także problem podobieństwa kroju poszczególnych liter. Po porównaniu I oraz l okazuje się, iż w przypadku kroju bezszeryfowego litery te wyglądają niemal identycznie. Dziecko będzie miało zatem problem z ich odróżnieniem. Kroje bez szeryfów należy zatem proponować dzieciom dopiero wtedy, gdy nauczą się czytać, obejmując wzrokiem wyrazy w całości.
Za wyborem pisma bez szeryfów przemawia z kolei to, że wypustki te sprawiają, iż litery mogą się zlać. Popatrzmy na przykład na takie połączenie: rn oraz na m. Jeśli dziecko nie potrafi jeszcze czytać wyrazów w całości, połączenie to skutecznie utrudni mu lekturę. Warto zaznaczyć, iż problem ten dotyczy jedynie niektórych krojów szeryfowych.
Wybierając publikację należy zwrócić również uwagę na wydłużenia liter. Jeśli tzw. laseczki są niezbyt wyraźne, początkujący czytelnik może mylić poszczególne litery. Należy przyjrzeć się głównie h, które dziecko możne wziąć za n. Także b, d, g, p sprawią trudności, jeżeli ich „laseczki” nie będą zbyt długie. Zbyt krótki ogonek od j może natomiast sprawić, że dziecko przeczyta i.

Oto przykład krótkiej laseczki. Dziecku znacznie łatwiej będzie rozpoznać tę literę jako d, jeśli będzie ono wyglądać jak poniżej:

Pozostaje jeszcze kwestia wielkości liter. Okazuje się, iż większe pismo wcale nie ułatwia nauki. Na drodze do płynnego czytania dziecko powinno zmierzać do ogarniania wzrokiem najpierw całego wyrazu, a później także tych sąsiednich. Mniejszy stopień pisma ułatwia czytelnikowi objęcie wzrokiem jak największej części tekstu.
Niestety nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to, które kroje pisma są najlepsze do nauki czytania. Jednak możliwie jest wskazanie, które z nich zostaną łatwiej odczytane przez dzieci, a które sprawią im trudności. Powyższe wskazówki pomogą wybrać odpowiednią książkę.

Marta Pustuła

Bibliografia:
Willberg H.P., Forssman F., Pierwsza pomoc w typografii. Poradnik używania pisma, Gdańsk 2008.
M. Grzebyk, Edytorstwo książek dla dzieci, praca licencjacka napisana na Uniwesytecie Pedagogicznym w 2010 roku.
www.myfonts.com.