Troszcząc się o własne zdrowie, należy przede wszystkim zadbać o zdrowy styl życia. Ważną rolę odgrywa dieta.

Najważniejszym czynnikiem, mającym wpływ na zdrowie każdego człowieka, jest styl życia, na który składają się głównie sposób odżywiania i aktywność fizyczna. W trosce o własne zdrowie należy zadbać również o właściwą ilość snu oraz picie odpowiedniej ilości wody. Ważną rolę odgrywają także regularne badania, zwłaszcza pod kątem chorób występujących w rodzinie.

Zdrowie – czym jest? Definicja
Zdrowie uznawane jest za jedną z ważniejszych wartości życiowych, pozwala na lepszą jakość życia, a także umożliwia rozwój społeczeństwa. Jest nie tylko całkowitym brakiem choroby lub niedomagań. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) definiuje zdrowie jako stan charakteryzujący się dobrym samopoczuciem w aspektach: fizycznym, umysłowym i społecznym. Zdrowie każdego człowieka wyrażane jest również w zdolnościach adaptacyjnych organizmu do warunków i wymogów otoczenia oraz w umiejętności przystosowania się do zmian zachodzących w środowisku. Zgodnie z polami zdrowia opracowanymi przez Lalonde’a czynnikami mającymi wpływ na stan zdrowia ludzi są:

• styl życia – 53%,
• środowisko fizyczne – 21%,
• czynniki genetyczne – 16%,
• jakość i dostępność opieki zdrowotnej – 10%.

Największy wpływ na zdrowie ma więc prowadzony styl życia, na który składają się takie komponenty, jak: sposób odżywiania, aktywność fizyczna, umiejętność radzenia sobie ze stresem, zachowania seksualne oraz stosowanie używek w postaci nikotyny, alkoholu, środków psychoaktywnych. Dieta powinna opierać się na regularnych i urozmaiconych posiłkach, ubogich w tłuszcze zwierzęce i cukry proste. Osoby dbające o zdrowie powinny być też aktywne, gdyż ćwiczenia zapewniają lepsze samopoczucie fizyczne i psychiczne.

Zasady zdrowego stylu życia, czyli jak dbać o zdrowie?
Dbałość o zdrowie jest ważna niezależnie od wieku. Zasady zdrowego stylu życia powinny być przestrzegane od najmłodszych lat. Błędy, np. żywieniowe, pojawiające się w dzieciństwie, z czasem utrwalają się i mogą mieć negatywny wpływ na organizm w dorosłym życiu. Niezwykle ważnym czynnikiem warunkującym optymalny stan zdrowia jest sposób odżywiania. Do kluczowych zasad racjonalnego żywienia należą: regularne spożywanie posiłków o małej objętości w odstępach 3–4 godzin, urozmaicanie jadłospisu, w którym powinny pojawić się produkty z różnych grup żywnościowych, unikanie żywności wysoko przetworzonej, bogatej w tłuszcze zwierzęce i cukry proste (np. fast foody, słodycze), jedzenie dużej ilości warzyw i owoców oraz pełnoziarnistych produktów zbożowych. W trosce o zdrowie należy zadbać również o regularną aktywność fizyczną. Systematyczne ćwiczenia przyczyniają się do poprawy wydolności organizmu oraz lepszego dotlenienia mózgu i komórek ciała. Mają także pozytywny wpływ na samopoczucie psychiczne. W dbaniu o zdrowie istotne jest właściwe nawodnienie organizmu. Każdego dnia należy wypijać co najmniej 1,5 litra płynów, aby zrekompensować codzienne straty wody. Zaleca się pić naturalną, niegazowaną wodę mineralną lub przegotowaną i ostudzoną wodę z kranu. Do zasad zdrowego stylu życia należą również:

• odpowiednia ilość snu – sen jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania i regeneracji organizmu; brak lub zbyt mała ilość snu prowadzi do zaburzenia koncentracji, rozdrażnienia, obniżenia nastroju,
• dbałość o zdrowie psychiczne i redukcja stresu – każdego dnia należy zapewnić organizmowi czas na odpoczynek i relaks, warto skorzystać również z powszechnych metod relaksacji, np. masażu, jogi, medytacji,
• ograniczenie alkoholu – przewlekłe i nadmierne spożywanie alkoholu zwiększa ryzyko wielu chorób, m.in. ze strony układu sercowo-naczyniowego (np. nadciśnienia tętniczego, zaburzeń rytmu serca, udaru mózgu).

Badania przesiewowe – w trosce o własne zdrowie
W dbałości o własne zdrowie ważną rolę odgrywają regularne badania. Są szczególnie istotne u osób, u których w rodzinie występują różne schorzenia przewlekłe, np. choroby serca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, miażdżyca, a także nowotwory. Wskazane jest wykonywanie podstawowych badań krwi pozwalających na ocenę poziomu glukozy czy stężenia cholesterolu w surowicy krwi. Narodowy Fundusz Zdrowia oferuje bezpłatne badania profilaktyczne w kierunku: raka piersi (zalecane u kobiet w wieku 50–69 lat), raka szyjki macicy (zalecane kobietom w wieku 25–59 lat) oraz chorób układu sercowo-naczyniowego (zalecane osobom z grup ryzyka, a więc z nadciśnieniem tętniczym, palącym tytoń, z nadwagą lub otyłością, z podwyższonym poziomem cholesterolu, upośledzoną tolerancją glukozy).