Przede wszystkim nie panikować i spróbować spokojnie ustalić, co dziecku dolega. Jeśli nasze dziecko umie już dobrze mówić i komunikować swoje potrzeby, to już połowa sukcesu. Wysłuchaj dokładnie tego, co dziecko sygnalizuje i dodaj do swoich obserwacji.

Gorączka u małego dziecka niekoniecznie musi być zwiastunem poważnej choroby czy infekcji. Bardzo wysoka temperatura to znak, że dziecko walczy z chorobą. Zmierz temperaturę i zanotuj ją. Podaj dziecku lek przeciwgorączkowy. Jeśli temperatura przekracza 39°C, można schłodzić dziecko  w chłodnej kąpieli, czyli w wodzie o 2 - 3°C niższej aniżeli aktualna ciepłota ciała dziecka. Skonsultuj się telefonicznie z prowadzącym dziecko pediatrą.

Wymioty nie zawsze oznaczają zatrucie. Dzieci wymiotują również z powodu podrażnienia gardła, przegrzania, przeziębienia. Czasem może być to reakcja alergiczna na pokarm. Wprowadź dietę  i koniecznie podawaj dziecku płyny, często (co 10 - 15 minut) i w małych ilościach (1 - 2 łyżeczki), by nie podrażniać żołądka. Najlepiej podawać do picia dziecku płyny z elektrolitami, które organizm traci  w trakcie wymiotów. Takim preparatem jest Litorsal. Jeżeli wymioty utrzymują się dłużej niż kilka godzin, wtedy dzwoń po lekarza.

Biegunka czyli luźne, wodniste stolce, czasem z domieszką śluzu i niewielkiej ilości krwi, jest najczęściej wynikiem błędów dietetycznych. Do organizmu dziecka, wraz z pokarmem, dostają się toksyny, które wywołują objawy. Niemniej, w wielu przypadkach biegunka ma charakter łagodny i po pewnym czasie sama ustępuje. Niepokoić możemy się wówczas, gdy towarzyszy im apatia, czasem podwyższona temperatura oraz brak apetytu lub wymioty (utrudniające nawadnianie doustne).

W sytuacji niezbyt nasilonej biegunki (bez wymiotów) wprowadź lekkostrawną dietę i podawaj dużo płynów, aby uniknąć odwodnienia (jak przy wymiotach). Dopiero długo (powyżej 12 godzin) nieustępująca i nasilona biegunka jest powodem do interwencji lekarskiej.

Zanim zadzwonimy po lekarza…

Zanim zadzwonisz do pediatry, usiądź spokojnie i wynotuj następujące informacje:

• Kiedy zauważyłaś, że z dzieckiem dzieje się coś niedobrego?
• Jaką dziecko ma temperaturę ciała?
• Czy maluch ma kaszel, a jeśli tak, to jaki: mokry czy suchy?
• Czy ma katar i jaki?
• Jak często oddaje stolec i kiedy miało to miejsce ostatni raz?
• Czy dziecko płacze inaczej niż zwykle? W jakiej sytuacji? Czy gdy dotykasz brzuszka?
• Czy dziecko zachowuje się inaczej niż zwykle?
• Czy w ciągu ostatnich dni dziecko miało kontakt z kimś chorym?
   

Te notatki pozwolą na precyzyjne i zwięzłe poinformowanie lekarza o zauważonych przez nas symptomach i ułatwią diagnozę.

Bezwzględnym wskazaniem do wezwania lekarza lub wizyty w przychodni są:

• wysoka temperatura, która nie ustępuje mimo podania leków lub powraca,
• drgawki,
• wymioty występujące dłużej niż 5 - 6 godzin,
• wymioty z krwią lub żółcią,
• stolec z krwią, ropą lub żółcią,
• nasilone katar i kaszel,
• ból gardła i ucha,
• nasilony ból brzucha,
• użądlenie przez owada, po którym nastąpiła wysypka wybroczynowa

(czyli drobne kropeczki nie znikające ani na chwilę po nacisku palcem).

Dziecko powinno być prowadzone przez zaufanego pediatrę. Lekarz zajmujący się na stałe maluchem zna go, wie, jakie leki zwykle przyjmuje i dobrze toleruje. Zwykle pediatrzy pozwalają stałym pacjentom dzwonić do siebie o różnych porach i często uspakajają młodą, spanikowaną matkę. Zdarza się jednak, że domowy pediatra nie może pomóc dziecku, ponieważ trzeba wykonać dodatkowe badania. Czasem zachodzi potrzeba błyskawicznej interwencji lekarskiej. Wówczas trzeba koniecznie udać się z dzieckiem na pogotowie. Zwykle dyżurują tam również pediatrzy. Każda matka powinna posiadać listę szpitali  z oddziałami pediatrycznymi położonych najbliżej miejsca zamieszkania oraz listę dyżurujących w nocy aptek.