Czy tolerancji można się w ogóle nauczyć? Czy istnieje słownik, który zrozumiale dla wszystkich tłumaczy słowa takie jak: akceptacja, płeć i feminizm? A może znajdzie się książka zgrabnie opowiadająca o wyobcowaniu w świecie akwarelowych, acz rzeczywistych ilustracji? Twierdzące odpowiedzi na powyższe pytania można znaleźć w poniższym zestawieniu. Od propozycji dla najmłodszych czytelników, którzy mierzą się z pierwszymi wyborami, aż po sienkiewiczowskie reinterpretacje klasyków polskiej literatury rodem z Indiany Jonesa. Nie zabraknie również jakże ważnej problematyki dojrzewania dotyczącej nastolatków.

Książeczka pełna ważnych słów

Autorka: Joanne Ruelos Diaz

Wydawnictwo: Kropka

Wiek: 4+

SŁOWNIK WYRAZÓW NIE(OBCYCH)

Każdy z nas ma taki zestaw słów i powiedzonek, który uważa za swój ulubiony. Każdy z nas jednak rozumie niektóre słowa nieco inaczej. Co więcej, już taka bywa przypadłość słów, że w różnym kontekście i czasie zmieniają one swoje znaczenie. Joanne Ruelos Diaz postanowiła stworzyć słownik, w którym wyjaśnia znaczenie najważniejszych jej zdaniem terminów, szczególnie ważnych w relacji z drugim człowiekiem. Wszystko to ubogacone graficzną, pełną ciepła oprawą, za którą odpowiada Amelies Draws.

Choć książeczka ta jest dedykowana dla najmłodszych, to jest ona nieocenionym narzędziem przede wszystkim dla rodziców, nauczycieli, wychowawców i opiekunów (co zresztą podkreśla sama autorka). To odpowiedź na potrzeby dynamicznie zmieniającego się języka, który tworzy i przeobraża niektóre sformułowania. A wszystko to uporządkowane w cztery kategorie spraw ważnych: uczuć, nas samych, różnic i chęci zmieniania świata. 

Ten Pan

Autor: Artur Gębka

Wydawnictwo: Widnokrąg

Wiek: 6+

CZY DLA KAŻDEGO Z NAS ROK MA CZTERY PORY?

Co może się stać, gdy pełen empatii dla drugiego człowieka, psycholog dziecięcy i psychoterapeuta, postanowi współtworzyć książkę dla dzieci z równie wyrozumiałą i szalenie utalentowaną ilustratorką? Odpowiedź na to pytanie dają nam Artur Gębka i Natalia Chirowska, którzy postanowili stworzyć akwarelowy świat, w którym to problem bezdomności i inności zostaje ukazany z perspektywy dziecka. 

Problematyka osób w kryzysie bezdomności jest arcytrudna do wyjaśnienia starszej młodzieży i dorosłym. Potrzeba niezwykłego wyczucia, aby ten aspekt spróbować wytłumaczyć najmłodszym. Proponowana książka udowadnia, że jest to możliwe. Staś, jeden z bohaterów książki, pokazuje nam, że czasami najprostsze rozwiązania są najlepszymi. Podzielenie się zabawką, list pełen otuchy a czasami najzwyklejsze poświęcenie komuś choć odrobiny uwagi mają niezwykłą moc. Dla dorosłego czytelnika ta książka może być inspiracją jak nie zatracić nadziei w poszukiwaniu własnego domu.

Wszystko to w towarzystwie pięknych ilustracji Natalii Chirowskiej. Ich delikatność i ledwie dostrzegalna kreska świetnie współgra z trudną tematyką historii. Ta szata graficzna zwraca uwagę na to, czego zbyt często nie dostrzegamy w naszym zbyt zabieganym i zbyt pastelowym świecie, a jednocześnie okrywa młodych odbiorców w momencie w którym tego potrzebują. Pozwala rodzicom i ich dzieciom na odszukanie własnego domu pośród stron książki. 

Jesteśmy dla siebie dobrzy

Autorka: Lucia Sorrano

Wydawnictwo: Debit

Wiek: 3+

NA DRODZE DO BYCIA DOBRYM

W momencie, w którym dziecko zaczyna kształtować swoje pierwsze postawy społeczne względem rówieśników bardzo ważna okazuje się… wyrozumiałość. Dotyczy to najmłodszych wobec samych siebie i innych osób, ale i rodziców względem swoich pociech, które to dopiero zaczynają odkrywać granice w relacjach wszelakich. Madrycka pisarka i ilustratorka postanawia wrócić do nas z kolejną ważną lekcją (po książce “To moje ciało” uczącej najmłodszych o ich cielesności i asertywności), w której w prosty sposób wyjaśnia, jak budować więzi z rówieśnikami i przy tym nie zwariować.

Życie, już od pierwszych lat, okazuje się być jedną, wielką sztuką kompromisu. Co jednak w sytuacji, kiedy ktoś jest od nas inny i nie bardzo to rozumiemy? Czy możemy lubić różne rzeczy i nadal darzyć się wzajemną sympatią? Jak radzić sobie ze złością, kiedy mamy ochotę wybuchnąć? Ta króciutka książeczka jest instrukcją do rozbrojenia tykającej bomby, jaką są pierwsze kroki w relacji z drugim człowiekiem. W bardzo klarowny i zwięzły sposób tłumaczy jakże złożone problemy na wspólnej drodze do bycia dobrymi dla siebie nawzajem. 

Co zrobi Frania? Akceptacja

Seria: Co zrobi Frania?

Autorka: Barbara Supeł

Wydawnictwo: Świetlik

Wiek: 4+

FRANIA ZNOWU PRZEMAWIA

Najzabawniejsze i najciekawsze historie pisze życie. To frazes, ale jego słuszność już po raz kolejny udowadnia Barbara Supeł, opisując perypetie Frani i jej rodzinki. Historie mniej i bardziej prawdopodobne, które mogłyby (i zapewne wydarzyły się) wydarzyć się w życiu każdej rodziny.

W kolejnej części serii Frania uczy nas wszystkich akceptacji… własnych niepowodzeń, niezależnych od nas słabości oraz ograniczeń, jakie niekiedy stawia nam nasz organizm. Na basenie, w hotelowym pokoju i we Wróżkolandii, wszędzie przyda nam się zdolność do akceptacji. Frania, jak zawsze, daje nam serię podpowiedzi i możliwości, podkreślając jednak, że ostateczne decyzje podejmujemy sami. To już kolejna książka z cyklu, która uczy najmłodszych, rozwijających dopiero swoje podstawowe umiejętności interpersonalne, jak przetrwać w tym trudnym świecie podejmowania decyzji. Przy okazji nie zapomina ona o rodzicach, którzy na pewno również nie pogardzą takimi radami.

Ja, Świnia

Autorka: Kasia Nawratek

Wydawnictwo: Dwukropek

Wiek: 11+

ALICJA W KRAINIE STAWIANIA GRANIC

Jest takie miejsce w którym sielskie wakacje łączą się z burzą emocji i trudami samoakceptacji. To kraina dojrzewania, pełna zmian, które przychodzą bez zapowiedzenia. Do takiej właśnie krainy trafia Alicja, nastoletnia bohaterka książki Kasi Nawratek.

Wiele osób zdaje sobie sprawę z tego jak trudne potrafią być uroki wchodzenia we wczesną dorosłość. Potok hormonów zalewa nie tylko ciało, ale i umysł młodego człowieka. Sprawy komplikują się dodatkowo, kiedy potok ten należy utrzymać w ryzach, jednocześnie nie zapominając o relacjach rodzinnych i rówieśniczych.

Ta książka jest opowieścią o odwadze bycia nastoletnią dziewczyną w świecie bombardującym młode osoby przeróżnymi bodźcami i wzorcami. To historia o akceptacji dla własnego ciała, nierzadko trudnych relacjach rodzinnych, poszukiwaniu wsparcia i wielkich zmianach w kontaktach wśród rówieśników, które następują w tym okresie. Wszystkie te trudności są jednak przeplatane pięknem wieloletniej przyjaźni, ucieczką w twórczy świat wyobraźni i nadzieją, jaką może nieść każdy kolejny dzień starań o wyznaczanie własnych granic. 

Kasia Nawratek stworzyła pełną empatii książkę, która w możliwie najprostszy sposób opowiada o próbie wyrażenia sympatii do… samego siebie, takimi jacy jesteśmy i jakimi możemy być (jeśli tylko sami czujemy potrzebę zmian). I choć niewątpliwie najważniejsza może się ona okazać dla nastolatek mierzących się ze zjawiskiem body shamingu, to jest ona adresowana równie mocno do rodziców, ale także i pozostałej młodzieży, która chce poznać jeden z przepisów na wyznaczanie granic w tym skomplikowanym okresie życia.

Ciała są super

Autorka: Tyler Feder 

Wydawnictwo: ToTamto

Wiek: 3+

O OBROTACH CIAŁ RÓŻNISTYCH 

Czasami ubrudzone lustro może sprawić, że nasze odbicie nie wygląda w nim za dobrze. Zdarza się, że dopada nas jakaś choroba i nie czujemy się ze swoim ciałem zbyt pewnie. Na ratunek przychodzi nam książka Tyler Feder, która uczy nas, że każde ciało niezależnie od palety barw, rozmiarów i kształtów jest superowe! Ta książeczka jest pochwałą różnorodności, jaką charakteryzują się wszystkie fragmenty naszego organizmu. Będzie tu wiele par oczu, trochę dłoni, parę brzuszków i masa różnistych kształtów. Co najlepsze, wszystkie te elementy będą równie piękne.

To obowiązkowa pozycja dla rodziców, którzy chcą nauczyć swoje dzieci miłości do własnego ciała. Do zmieniających się kształtów, do mniej lub bardziej bladej cery, do tego wszystkiego, co zachwyca, ale i budzi wątpliwości, kiedy trzeba zerknąć w lusterko. Niewielka ilość tekstu i ogromne ilustracje wypełniające większy format książki idealnie nadają się do wieczornej czytanki i wspólnego odkrywania zalet ciało pozytywnego myślenia. Nastawienia, które szczególnie ważne jest współcześnie, kiedy to nawet najmłodsi muszą mierzyć się z kanonami piękna i wzorcami kreowanymi przez media. Ta książka może posłużyć Wam jako parasol ochronny przed negatywnymi skutkami przyswajania tych wzorców przez najmłodszych. 

Doktor Lektur

Autor: Marcin Przewoźniak

Wydawnictwo: Zielona Sowa

Wiek: 9+

DOKTOR POTRZEBNY OD ZARAZ

Jeśli lubicie przygody Indiany Jonesa i z wypiekami na twarzy śledzicie losy książkowych detektywów to ta historia jest dla Was idealna. Tytułowy Doktor Lektur i jego partnerka Jessica LaFemme zostają wplątani w przedziwną intrygę w samym sercu Afryki. Czy ten duet będący uosobieniem ironii, pragmatyczności i feminizmu poradzi sobie wśród piasków pustyni? Czy uda im się odnaleźć Stasia i Nel? Do czego będą zdolni detektyw Lektur i podinspektor LaFemme, na drodze do poznania prawdy? Serii tych zagadek nie da się rozwikłać bez pochwycenia tej książki w dłoń.

Marcin Przewoźniak ma w swoim dorobku książki przeróżne, wszystkie łączy jedna cecha - lekki język. Tym razem autor postanowił wyjść naprzeciw oczekiwaniom pedagogów, którzy mierzą się z misją wytłumaczenia przesłania jednego z sienkiewiczowskich klasyków. Jest to zadanie o tyle trudne, że wiele aspektów oryginału dotyczy epoki minionej (choć, czy aby na pewno?). Ta abstrakcyjność niektórych pojęć sprawia, że mogą się one okazać nader trudne do wyjaśnienia, szczególnie piątoklasistom posiadającym jedynie elementarną wiedzę na ich temat. Ta książka to oczko puszczone ze strony nauczyciela w kierunku… nauczycieli, ale i nie tylko. Zawarta w niej dyskusja na temat wierzeń ludności afrykańskiej, kolonializmu i jego spuścizny oraz różnorodności kulturowej i środowiskowej może stanowić idealne uzupełnienie “W pustyni i w puszczy”. Świetnie sprawdzi się również jako autonomiczne narzędzie, służące do zainicjowania jakże ważnych rozmów na temat empatii i akceptacji względem różnorodności, tak w szkole jak i w domu.

Chęć odczuwania komfortu w relacji z samym sobą i innymi dotyczy nas wszystkich, bez względu na wiek. Jakże trudne jest osiągnięcie tego stanu samoakceptacji, kiedy jako najmłodsi i nastolatkowie dopiero zdobywamy wiedzę o otaczającym nas świecie i rozpoczynamy budowanie relacji z ludźmi. Tolerancja to nie tylko stan, ale też kompetencja, która może się przydać w coraz to bardziej zróżnicowanym świecie. Powyższe książki są zbiorem pewnych narzędzi, które mogą nam pomóc zrozumieć siebie samych oraz otaczających nas ludzi. Zachęcając jednocześnie do odpowiedzi na pytanie: jaka jest Wasza recepta na tolerancję?