Kuba jest uczniem liceum. Pewnego dnia staje się świadkiem sytuacji, która może nosić cechy dręczenia rówieśniczego.

Nie jest jednak pewien, czy to, co widział to już przemoc, czy jedynie niewinne żarty. Z obawy przed konsekwencjami decyduje się nie interweniować – nie broni kolegi, nie sprzeciwia się grupie. Uznaje, że bezpieczniej będzie pozostać biernym obserwatorem, niż narażać się na ośmieszenie lub odrzucenie. Pomimo wewnętrznych wątpliwości, strach przed reakcją otoczenia powstrzymuje go od działania.

Postawa Kuby odzwierciedla dobrze udokumentowany psychologicznie problem, znany jako efekt widza (bystander effect) – zjawisko polegające na tym, że im więcej osób obserwuje sytuację wymagającą interwencji, tym mniejsze prawdopodobieństwo, że którakolwiek z nich zdecyduje się zareagować. Lęk przed społecznymi konsekwencjami, takimi jak wykluczenie, kompromitacja, czy zostanie kolejną ofiarą, często prowadzi do milczenia.

Spektakl „Strona bierna” ukazuje mechanizmy przemocy rówieśniczej, angażując widzów do aktywnego poszukiwania rozwiązań. Skupia się nie tylko na osobach doświadczających agresji oraz jej sprawcach, ale przede wszystkim na roli świadków, których reakcja może albo wzmacniać, albo hamować akty przemocy. Podczas spotkania widzowie będą mieli szansę wejść w rolę Kuby i podjąć decyzje, które wpłyną na dalszy przebieg wydarzeń. Celem spektaklu jest rozwijanie kompetencji społecznych młodzieży, zwiększanie ich gotowości do reagowania oraz poszukiwanie skutecznych strategii przeciwdziałania przemocy rówieśniczej.

Badania nad bullyingiem (Komendant-Brodowska, 2009; Padgett, Notar, 2013; Jenkins, Nickerson, 2016) pokazują, że przemoc rówieśnicza nie dotyczy wyłącznie sprawcy i ofiary, lecz wpływa na całą społeczność szkolną. Szczególną rolę odgrywają świadkowie, których bierność może utrwalać mechanizmy agresji. Dlatego tak ważne jest budowanie wśród uczniów postaw sprzyjających adekwatnemu reagowaniu w trudnych sytuacjach. Spektakl „Strona bierna” stanowi cenne narzędzie dla nauczycieli i pedagogów, wspierając realizację działań profilaktycznych. Dzięki niemu młodzież może w bezpiecznych warunkach scenicznych doświadczyć konsekwencji różnych wyborów i nauczyć się właściwych reakcji.

Scenariusz powstał na podstawie szczegółowych wywiadów przeprowadzonych z nastolatkami, pedagogami i nauczycielami, aby jak najwierniej oddać realne doświadczenia młodzieży.

CZĘŚĆ PIERWSZA: Pokaz spektaklu bez przerywania, w którym główny bohater
bezskutecznie próbuje rozwiązać problemy i konflikty, które są jego udziałem, a
widownia biernie przygląda się rozwojowi wypadków.

CZĘŚĆ DRUGA: Interwencja jokera – osoby prowadzącej, mediatora, który/a
jest pośrednikiem między widownią a aktorami. Spektakl zostaje
zaprezentowany ponownie, ale tym razem widownia w dowolnym momencie,
który uzna za słuszny, ma prawo modyfikować scenariusz. Dzięki czemu widz
staje się aktywnym uczestnikiem spektaklu i ma możliwość zaproponowania
własnego pomysłu rozwiązania konfliktu. Celem nie jest znalezienie idealnego
rozwiązania, ale sam proces poszukiwania i wypróbowywania różnych
zachowań.

Spektakl w formule Teatru Forum
Reżyseria: Małgorzata Polakowska
Prowadzący: Małgorzata Polakowska/Jacek Panek
Występują: Iza Flisikowska, Piotr Ujejski, Michał Woźniak
Światło:  Marzena Chojnowska
Więcej informacji