"Bądź od małego" to absolutnie wyjątkowa pozycja na rynku wydawniczym, która w niezwykle kompleksowy sposób podchodzi do tematu rozwoju i wychowania dzieci. To, co szczególnie wyróżnia tę publikację, to połączenie najnowszej wiedzy naukowej z praktycznym, przystępnym podejściem do codziennych wyzwań rodzicielstwa. Każdy rozdział, napisany przez eksperta w swojej dziedzinie, stanowi bezcenne źródło wiedzy, jednocześnie pozostając głęboko zakorzenionym w rzeczywistych potrzebach i doświadczeniach rodzin. 

Odnosząc się do tytułu recenzji - znanego afrykańskiego przysłowia - pragniemy wyrazić wyrazy uznania dla wydawnictwa, bo do stworzenia tej książki zostało zaproszone imponujące grono ekspertów i aktywistów związanych z prawidłowym rozwojem dziecka. Każdy z nich wniósł swoją specjalistyczną wiedzę i wieloletnie doświadczenie, tworząc kompleksowy przewodnik po świadomym rodzicielstwie:

• Orina Krajewska - aktorka, współzałożycielka i prezeska Fundacji Małgosi Braunek "Bądź"
• Marta Malik-Ryl - filolożka polska, wykładowczyni akademicka, założycielka pracowni świadomej komunikacji Nowy Kontekst
• Ewa Krogulska - psycholożka, psychoterapeutka, absolwentka filologii polskiej oraz psychologii na Uniwersytecie Łódzkim, absolwentka studiów podyplomowych z zakresu diagnozy psychologicznej w praktyce klinicznej w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie
• lek. med. Elżbieta Dudzińska - absolwentka Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej we Wrocławiu oraz studiów podyplomowych dla lekarzy z medycyny integralnej na Uniwersytecie Arizona w USA
• Joanna Anger - absolwentka psychodietetyki na SWPS, dyplomowana terapeutka integracji sensorycznej i wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, absolwentka wyższych studiów pedagogicznych na Uniwersytecie A. Mickiewicza w Poznaniu
• Anna Piszczek - absolwentka wyższych studiów filologicznych i historycznych we Wrocławiu, dyplomowana terapeutka integracji sensorycznej i wczesnego wspomagania rozwoju dziecka
• Natalia Fedan - psycholożka i anglistka, facylitatorka i pierwsza w Polsce propagatorka podejścia Self-Reg
• Paweł Zawitkowski - fizjoterapeuta NDT-Bobath, specjalista w terapii neurorozwojowej, oddechowej oraz terapii karmienia noworodków, niemowląt i małych dzieci
• Małgorzata Musiał - pedagożka, mediatorka
• Dorota Zaniewska - antropolożka kultury, pedagożka, działaczka społeczna
• Agnieszka Kudraszow - architektka
• Agnieszka Taper - socjolożka, absolwentka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, edukatorka medialna

Czy taka “wioska” może wychować szczęśliwe dziecko? Nie mamy wątpliwości. Może też dostarczyć wielu cennych informacji rodzicom, którzy muszą sobie radzić samodzielnie. 

W książce "Bądź od małego" przedstawiono szeroki zakres informacji na temat prawidłowego rozwoju dziecka. Szczególną uwagę zwrócono na oddychanie, które jest kluczowe dla zdrowia fizycznego i psychicznego najmłodszych. Eksperci szczegółowo tłumaczą, dlaczego oddychanie przez usta może mieć negatywny wpływ na rozwój oraz proponują ćwiczenia pomagające w przywróceniu prawidłowego oddychania nosem.

Publikacja omawia różnorodne aspekty snu niemowląt, od wyboru miejsca spania po znaczenie wieczornych rytuałów, podkreślając przy tym rolę bliskości w pierwszych miesiącach życia dziecka i obalając mity związane z rzekomym rozpuszczaniem poprzez reagowanie na potrzeby malucha. Autorzy przedstawiają również proces nauki samodzielnego zasypiania u starszych dzieci.

W zakresie żywienia książka prezentuje zalety metody BLW oraz podkreśla znaczenie całościowego podejścia do karmienia dziecka, zwracając uwagę, że rozszerzanie diety to nie tylko dobór zdrowych produktów, ale złożony proces łączący wiele aspektów rozwoju. Publikacja wprowadza także w koncepcję Self-Reg, wyjaśniając, czym jest stres i jak na niego reagować, podkreślając, że samoregulacja to nie tylko kontrola, ale przede wszystkim umiejętność rozpoznawania, radzenia sobie z nim  i odzyskiwania równowagi.

Szczególnie istotny jest rozdział poświęcony relacjom, który podkreśla, że bezpieczeństwo w niemowlęctwie opiera się na zaspokajaniu potrzeb fizjologicznych, bliskości i dotyku. Autorzy zaznaczają, że trudne zachowania dziecka nie są wymierzone przeciwko rodzicom i zachęcają do uważnego słuchania potrzeb malucha oraz wspierania jego autonomii.

W książce znalazły się również cenne wskazówki dotyczące kontaktu z naturą, która jest niezbędna dla prawidłowego rozwoju dziecka. Autorzy zachęcają do spędzania czasu na świeżym powietrzu i podejmowania kontrolowanego ryzyka w naturalnym środowisku. 

W końcu, temat który spędza nam wszystkim sen z powiek - rola technologii w życiu dziecka. Eksperci zalecają ograniczenie czasu spędzanego przed ekranami, szczególnie do piątego roku życia. Podważają także powszechne przekonanie o rozwojowych korzyściach płynących z używania mat edukacyjnych i innych podobnych zabawek w okresie niemowlęcym.

Zaskoczeni? Lekko zmieszani? Polecamy lekturę, bo jesteśmy przekonani, że wiele treści tej książki okaże się odkrywcze. 

Jeśli jednak jeszcze nie pędzicie do księgarni, poznajcie opisane w książce nawyki kluczowe dla zdrowia psychicznego i fizycznego, które pomogą radzić sobie dzieciom w dorosłym życiu.

• Świadomość i uważność: Podstawą holistycznego podejścia do zdrowia jest samoświadomość. Książka podkreśla, że pierwszym krokiem do poprawy dobrostanu jest uświadomienie sobie własnych potrzeb i reakcji, a także indywidualnych potrzeb naszych dzieci. Bez tej świadomości łatwo ulec modom i trendom, które niekoniecznie służą nam i naszym bliskim.
• Równowaga wewnętrzna: Bardzo ważne jest dbanie o równowagę wewnętrzną poprzez redukcję stresu i wspieranie zdrowia poprzez świadome wybory dotyczące stylu życia. Publikacja zachęca do wsłuchiwania się we własne potrzeby i szukania czasu na aktywność fizyczną, sen, prawidłowe oddychanie, relaks i spokój.
• Oddech: Szczególny nacisk położono na znaczenie prawidłowego oddychania. Oddychanie przez usta może prowadzić do wielu negatywnych konsekwencji, takich jak problemy ze snem, zaburzenia koncentracji, a nawet nieprawidłowy rozwój twarzoczaszki. Książka podkreśla konieczność diagnostyki przyczyn oddychania przez usta oraz wprowadzenia regularnych ćwiczeń oddechowych.
• Ruch: Książka podkreśla, że ruch to nie tylko aktywność fizyczna, ale także element regulacji biologicznej, niezbędny dla zdrowia psychicznego. Zaleca się, aby dzieci spędzały na aktywności fizycznej od 4 do 8 godzin dziennie. Autorzy zwracają uwagę na negatywny wpływ presji na wyniki w aktywności fizycznej.
• Sen: W publikacji podkreślana jest rola snu dla prawidłowego rozwoju dziecka i komfortu całej rodziny. Książka porusza temat potrzeb bliskości dziecka w pierwszych miesiącach życia i  zwraca uwagę na fakt, że sen dziecka nie powinien być najważniejszą rzeczą w życiu rodziny.
• Żywienie: Autorzy wyznają holistyczne podejście do żywienia, które łączy aspekt fizyczny i psychiczny. Zwraca się uwagę na potrzebę eksperymentowania ze smakami i konsystencjami. Promowana jest metoda BLW (Baby-Led Weaning), zachęcająca do samodzielnego jedzenia przez dziecko. 
• Samoregulacja: W publikacji dużą uwagę poświęcono samoregulacji czyli umiejętności rozpoznawania i radzenia sobie ze stresem. Autorzy podkreślają, że w dzisiejszych czasach samodyscyplina i samokontrola nie wystarczają. Zachęca się do poszukiwania przyczyn stresu w pięciu obszarach: biologicznym, emocjonalnym, poznawczym, społecznym i prospołecznym.
• Relacje: Najważniejsza zdaniem autorów jest relacja. Warto o nią zadbać już od pierwszych dni życia dziecka. Książka zaznacza, że trudno jest wspierać dziecko w samoregulacji, jeśli sami jesteśmy w stresie. Podkreśla się, że dzieci potrzebują dorosłych, którzy potrafią regulować swoje emocje i zadbać o własne potrzeby. 

Nie trzeba Was już przekonywać, że książka ta może zmienić Wasze życie. Jeśli jednak obawiacie się, że nie będziecie mieć wystarczającej ilości czasu na jej czytanie, bez obaw, każdy rozdział jest osobny i może być czytany w izolacji, wtedy gdy akurat ta kwestia będzie zajmować twoją uwagę a dodatkowo uporządkować myśli  pomagają specjalnie przygotowane grafiki. Każdy rozdział otwiera ilustracja, która podsumowuje najważniejsze treści. Dzięki obecnym QR kodom grafiki możecie wydrukować i wykorzystać jako kolorowanki lub zawiesić na lodówce jako przypomnienie o tym co ważne. 

Wcześniej wspominaliśmy, że na szczególne uznanie zasługuje sposób, w jaki autorzy łączą teorię z praktyką, oferując konkretne, możliwe do zastosowania wskazówki i rozwiązania. 

Z uznaniem i wdzięcznością odkryliśmy podczas lektury, że każdy rozdział został wzbogacony o praktyczne dodatki i podsumowania, które pomagają w rzeczywistym wprowadzeniu omawianych koncepcji w życie. 

I na koniec zamiast przekonywać Was do lektury, do znalezienia chwili na lekturę i samorozwój przywołamy opinię Marty Malik-Ryl. Autorka przekonuje, że świadome dbanie o własne potrzeby to nie egoizm, ale konieczność przekładająca się na jakość relacji z dziećmi. Podkreśla, że wyczerpani rodzice nie mają zasobów emocjonalnych do efektywnego wspierania dziecka, a ponieważ dzieci uczą się poprzez obserwację, istotne jest, by rodzice umieli rozpoznawać własne potrzeby i redukować stres. Malik-Ryl zachęca do odpuszczenia presji perfekcjonizmu i korzystania ze wsparcia otoczenia, argumentując, że zrównoważeni rodzice są dla dzieci ważniejsi niż perfekcyjnie wykonane obowiązki domowe. Dbanie o własny dobrostan to nie luksus, ale podstawowa potrzeba każdego rodzica, która procentuje lepszymi relacjami z dziećmi.

W tym kontekście, sięgnięcie po książkę “Bądź od małego” wydaje nam się oczywiste. Zatem miłej lektury.