Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie jest nierozerwalnie związane z puławską tradycją pierwszego założonego na ziemiach polskich publicznego muzeum.
W Puławach bowiem, księżna Izabela Czartoryska na przełomie XVIII i XIX wieku, kierując się szlachetną ideą ocalenia pamiątek narodowych przed zniszczeniem i grabieżami, które niosła za sobą utrata niepodległości, zgromadziła liczne obiekty będące symbolami polskiej państwowości.
Drugim nurtem w kolekcjonerstwie księżnej były dzieła sztuki związane z kulturą, tradycją i historią Europy.

Naczelna dewiza puławskiego muzeum umieszczona na frontonie Świątyni Sybilli dobitnie wskazywała na cel, jaki przyświecał Czartoryskiej w czasie gromadzenia i eksponowania dowodów narodowej chwały , które PRZESZŁOŚĆ PRZYSZŁOŚCI przekazywała. Idea ta nie została zaprzepaszczona przez następne pokolenia. I oto po tragicznym okresie powstań kościuszkowskiego i listopadowego rozproszona kolekcja została nie tylko scalona ale i wzbogacona przez wnuka Izabeli księcia Władysława Czartoryskiego, który zgodnie z wolą przodków przywrócił te wspaniałe zbiory muzealne narodowi przenosząc je w roku 1876 do Krakowa.
Aby zapewnić byt nie tylko muzeum ale i bibliotece umieszczonej w ofiarowanym przez miasto budynku dawnego Arsenału książę Władysław powołał w roku 1897 ordynację sieniawską, której dochody przeznaczone były na utrzymanie muzeum i biblioteki.

Oprócz narodowych powstań z całą bezwzględnością tłumionych przez zaborców cios kolekcji Czartoryskich zadała również II wojna światowa. Wiele, do dziś nie odzyskanych, obiektów muzealnych zostało zagrabionych przez niemieckich okupantów (np. Portret młodzieńca Rafaela Santi).


Pod koniec roku 1949 zbiory muzealne i biblioteczne zostały przejęte przez państwo, a w roku 1950 wcielone do Muzeum Narodowego jako jego Oddziały.
W roku 1991 spadkobierca ostatniego ordynata sieniawskiego książę Adam Karol Czartoryski powołał Fundację Książąt Czartoryskich, a jako uznany przez sąd właściciel zbiorów muzealnych i bibliotecznych przekazał je, tradycją swoich poprzedników w użytkowanie narodowi.

Na obecny kształt Muzeum Czartoryskich składają się kolekcje przyporządkowane pięciu działom artystycznym:

- Sztuka Starożytna
- Malarstwo Europejskie i Rzeźba
- Europejskie Rzemiosło Artystyczne
- Zbrojownia
- Gabinet Rycin i Rysunków


W Muzeum Książąt Czartoryskich znajdują się cztery galerie stałe:

Galeria Malarstwa Zachodnioeuropejskiego
Pamiątki z dziejów Polski od XIV do XVIII wieku i Europejskie Rzemiosło Artystyczne
Zbrojownia i Pamiątki Puławskie
Galeria Sztuki Starożytnej

Ceny biletów:

Dzieci i młodzież do 16 lat - 1 zł
Dzieci do 7 lat -wstęp  bezpłatny
9 zł - normalny
5 zł - ulgowy
17 zł - rodzinny
7 zł/os. - grupowy normalny
4 zł/os. - grupowy ulgowy